Page 149 - NU Newsletter 2022
P. 149
៥. �ត់បន�យ�រ�តិ�េហ�អ៊�ន េហតែដលអ�កឲ្យមនជំងឺេលីសឈាម។
ុ
�
មិនទាន់មនភស�តាងេ្រចីនេនះេទែដលែណនំថ ទមប់ញំកាេហ�អាច ៧, ���ំសុកូ�េ��� ឬ ��វ
ុ
ុ
បេង�ីនឱកាសេកីតជំងឺណមួយេនះេទ ផ�យេទវ ិ ញ េគសេង�តេឃីញថ េបីសិនជញំសកឡេ្រចីនេនះ នឹងមិនអាចជួយបនេទ ប៉ែន�េបីសិនជ
ុ
ូ
ុ
ុ
ុ
អ�កែដលញំកាេហ� និងែតែតងែតមនអ្រតា្របឈមទាបេទនឹងេ្រគះថក់ ការញំកងក្រមិតទាបមួយ នឹងអាចជួយអ�កកាត់បន�យការេកីនេឡីង
�
�
ុ
ុ
ុ
៉
ុ
ូ
ជំងឺេបះដង, ជំងឺេលីសឈាម ជងអ�ក ែដលមិនញំកាេហ� ឬ ែត។ ប៉ែន� សមធឈាមបន។ ពីេ្រពាះេនក�ងសកឡេខ និងេម៉្សៅ កាកាវ (េម៉្សៅ
�
ូ
�
ុ
ុ
់
អាហារបំប៉នែដលច្រមញេចញពីខ�ឹមស ៖ មន្របសិទ�ភពជួយព្យោបល
�
ុ
ូ
សារធតកាេហ�អី ុនអាចមនឥទិ �ពលខាំងេទេលី អ�កែដលមិ នែដលញំ សកឡ) សម្បរេដាយសារធតគីមីម្យោ៉ង ែដលេហថ ហាវ ៉ ូន័រ ែដលមន
ុ
�
ុ
ុ
�
ូ
�
�
និងស្រម�លក�ងការបនបសមធឈាម េប៊ីរេប៊ីរ ី ន (Berberine)៖ តាម
កាេហ�េទៀងទាត់។ េបីសិនជអ�កសង្ស័យថ អ�កមន្របតិកម�ជមួយនឹង ្របេយជន៍ជួយព្រងីក ឬ ការពារការរួមតចៃនសរៃសឈាមបន។ ការ ុ
ូ
ុ
ទមប់្របៃពណ ី គឺេ្របីក�ង ការព្យោបលែបប អាយេវទ៍ (Ayurvedic) និង
�
ូ
ជតិកាេហ�អី ុន ចរសាកល្បងកាត់បន�យការទទួលទានវា េហីយេមីលថ សិក្សោបនបងាញេទៀតថ កាកាវែដលសម្បរេដាយជតិ ហា� វ ៉ ូន័រ អាចជួយ ុ
�
�
ូ
ុ
�
�
ុ
ក�ងថំបរាណចិន។ ការព្យោបលែបប អាយេវទ៍ គឺមនមករាប់ពាន់ឆំមក
េតីវាអាចជួយឲ្យសមធឈាមរបស់អ�កចះទាបបនឬេទ។ ព្រងឹងសខភពេបះដង និងជួយ ុ
�
ុ
ូ
ុ
េហីយែដលេផតសំខាន់េលីការរក្សោតល្យភពរាងកាយ និងផ�វ ចិត�តាម
�
ុ
ុ
�
�
បន�យការេកីនសមធឈាមបន។ ហាសចាប់ពីមួយកំប៉ងក�ងៃថ� គឺមនអ្រតា្របឈមនឹង េ្រគះថក់ចំេពាះ ូ
�
ុ
ុ
រយៈអាហារ្របចាំៃថ�។ េប៊ីរេប៊ីរ ី ន ជបន្សំៃន សារធតជីវសកម� (Bioac
៉
�
ុ
េដីម្បីទទួលបន្របសិទ�ភពកាន់ សខភពខ�ស់ជងអ�កែដលផឹកេភសជៈទាំងេនះតិចជងមួយកំបងកង
�
ុ
ុ
�
tive) ផ្សំេឡីងពីរុក�ជតិ និងែផ�េឈី ជេ្រចីនែដលជួយដល់ការប�ះ
ែតល�េនះ គឺការេ្របីេម៉្សៅកាកាវ មួយៃថ�។ ការសិក្សោមួយេទៀតក៏បនបងាញែដរថ ការទទួលទានេភសជ�ៈ សម្បត�ិរបស់ការតាំងសមធិ និងការដកដេង�ីមែវងៗ។ សកម�ភពទាំងពី ុ
�
សមធឈាម។
�
ុ
ុ
ធម�ជតិ ែដលមិនឆ�ងកាត់ការែក កំប៉ងែដលមនបែន�មជតិស�រតិច មួយកំប៉ងក�ងមួយៃថ� អាចជួយក�ងការ េនះ អាចជួយ្របព័ន�្របសាទ បរាសាំបទិក។ ្របព័ន�េនះមនពាក់ព័ន�នឹង
៉
៉
៉
ុ
ុ
Whey ្រប�េតអី ុន៖ ្រប�េតអី ុនែដលមនក�ងទឹកេដាះ។ ្រប�េតអី ុនេនះ ជួយ
�
ូ
�
ៃច� និងមិនមនបែន�មស�រ។ បនបសមធឈាមបន។ មិនែមន្រតឹមែតស�រេទ សារជតិកាបហី ុ្រដាត ការស្រមករបស់រាងកាយ, ស្រម�លចងាក់េបះដង និងបនបសមធឈាម។ ុ
ូ
�
�
�
ុ
ស្រម�លសមធឈាម និងជួយឲ្យសរៃសឈាម បំេពញមខងារបនល�។
�
ុ
�
៨. ស�មកទម�ន់ ែកៃច�ទាំងអស់ ែដលមនក�ងេម៉្សៅសស្រមប់េធ�ីនំេផ្សងៗ អាចែ្របកាយ ក�ងការសាកល្បងមួយបនែចកមនស្សជ២្រក�ម គឺ្រក�មែដល ្រត�វដក
ុ
ុ
់
ខា� ញ្រតី៖ ខា� ញ្រតីសាកសមបំផតស្រមប់អ�កែដលមនជំងឺេលីសឈាម
ុ
់
េទជជតិស�រេនក�ងបណញឈាមរបស់អ�កភម េហីយនឹងអាចបណល ដេង�ីមែវងៗ ៦ដងក�ងេពល ៣០ វ ិ នទី និង្រក�មអ�ក អង�យេននឹងេដាយ
�
�
�
ុ
ុ
ុ
�
ឬ ចាប់េផ�ីមអការៈសមធឈាមេឡីងខ�ស់។ េហីយវាមនអត�្របេយជន៍
ូ
ូ
ុ
�
�
�
ឲ្យមនប�េផ្សងៗ។ កាបហី ុ្រដាតែកៃច� ជទេទមនក�ងនំប័ងស, េម្សៅ ៉ ស�ប់េស��មេពល ៣០ វ ិ នទី។ លទ�ផលបងាញថ អ�កែដលដកដេងីមែវង
ុ
�
�
ុ
�
ប�សមធឈាមេឡីងខ�ស់ គឺជស�េ្រគះថក់ធ�ន់ធ�រមួយ ការទទួលទានអាហារមនជតិៃ្របខាំង ជពិេសសអ�កែដលកំពងមនប� ជួយដល់សខភពេបះដង។
�
�
�
ូ
ុ
ុ
នំភីហ្សោ, ផសា, នំដតែផ�ម, បយស, បែង�ម ជេដីម...ការទទួលទាន មនការថយចះៃនសមធ ឈាម។
�
ុ
�
ូ
ចំេពាះេបះដង។ េបីសិនជ មិនមនការ្រត�តពិនិត្យតាមដាន ្រតឹម្រត�វេទ េលីសឈាម។ ផរ ំេយល៖ ផរ ំេយលអាចបេង�ីតបនជ ែតែដលមនឱជរសឆញមិន
�
�
់
�
ូ
អាហារទាំងេនះេ្រចីន នឹងបណលមនប�េផ្សងៗមួយចំនួនេទៀតដច ១៣. ទទួល�ន��រែដល�នសម���រ�តិ�ល់ស���ម
�
�
ូ
អ�កនឹងអាច្របឈមនឹង ជំងឺេបះដង និង ដាច់សរៃសឈាមខួរក្បោល ៣. �ត់បន�យ�រទទួល�នេ�គឿង�សវ�ង ែតប៉េណះវាមន ជតិពណម្យោ៉ងេហថ អង់តសី ុយ៉ នីន (anthocya
៌
ូ
�
ុ
ូ
ុ
ជេឡីងទម�ន់ និងទឹកេនមែផ�ម។ ដចេនះ ការយកចិត�ទកដាក់េលីក្រមិត
�
(stroke=�ស��ក)។ េបីេទាះជមនការ្រសាវ្រជវមួយចំនួនបនបងាញថ ការញំ្រសា ឬ េភសជ�ៈ nins) និង ប៉លីហ�ីណល (polyphenols) ែដលល�ស្រមប់សខភព
ុ
ូ
ុ
ុ
ូ
�
ៃនការទទួលអាហារែដលមនជតិែផ�មខាំង ស�រ និងកាបហី ុ្រដាត អាច
ុ
ូ
ុ
ុ
ប៉ែន� អ�ីែដលជដំណ ឹ ងល�េនះគឺ េលាកអ�កអាចកាត់បន�យការេកីនេឡីង ជតិអាល់កលក�ងក្រមិតទាបមួយអាចជួយការពារសខភពេបះដងក�ី ក៏ េបះដង និងជួយបនបសមធឈាមបន។ េលីសពីេនះេទៀត អង់តសី ុ
ុ
ូ
�
�
ូ
ជួយកាត់បន�យ េ្រគះថក់សខភពបនេ្រចីន។
�
ុ
ៃនសមធឈាមបនតាមវ ិ ធីធម�ជតិ។ េនែតមនភពែដលអាចេទរួចថ វានឹងអាចជលំបកេទវ ិ ញ។ ស្រមប់ យ៉ នីន (anthocyanins) និង ប៉លីហ�ីណល (polyphenols)ការពារ
�
ូ
ុ
១១. ���ំពួកេប៊�រ�
�ស�ីការទទួលទានេ្រគឿង្រសវ ឹ ង មិនគួរេលីសពី ១ែកវេនះេទ ក�ងមួយៃថ� រាងកាយពីការ រលាកេដាយសារធតគីមី និងការពារជំងឺមហារ ី កេទៀតផង។
ុ
ុ
ុ
ុ
១. េដើរ និង�ត់��ណេទៀង�ត់ ឬ បរសេ្រចីនបំផតគឺ្របែហល ២ ែកវ។ េបីសិនជអ�កញំេ្រចីនជងេនះ ១៥ ទទួល�ន��រសម���រ�តិ���េញ៉ស���ម
ុ
៦. េរៀន�គប់�គង�ព�នតឹង
ការេធ�ីលំហាត់្របណធម�តា្រសាលៗ ដចជជការេដីរ រយៈេពល ១៥០ គួរែតកាត់ែតឆប់កាត់បន�យ។ ជតិមេញស្យម សារធតែរ ៉សំខាន់ែដលជួយស្រម�លដល់សរៃសឈាម។
ូ
៉
ុ
៉
ភពតានតឹង ឬ េ�ស�ស គឺគន�ឺះែដលនំឲ្យសមធឈាមេឡីងខ�ស់។ េន ស្រមប់មនស្សែដលេលីសទម�ន់ការស្រមកទម�ន់អាចជួយឲ្យមនបែ្រម ូ
�
ុ
ូ
�
�
នទី ក�ងមួយសប � ហ ឬ ការហាត់េដាយេ្របីកមំងខាំងបន�ិច ដចជការ មនស្សភគេ្រចីនែតងែតខ�ះសារធតចិ�ឹម មួយេនះ។ ការសិក្សោមួយ
៍
ុ
ុ
�
ុ
៍
ុ
េពលែដលអ�ក្របឈមនឹងអាការៈធញថប់អារម�ណ រងសមធធ�ន់ធ�រ ឬ ប្រម�លខាំងចំេពាះសខភពេបះដង។ ការសិក្សោមនៗ បនបងាញថការ
�
ុ
�
�
ុ
ូ
�
៍
�
រត់ ឲ្យបន ៧៥ នទី ក�ងមួយសប � ហ អាចជួយអ�កបនបសមធឈាម ចំនួនបនបងាញថ រាងកាយែដលមនសារជតិមេញស្យមមិន្រគប់្រគន ់
ុ
�
៉
៉
�
មនប�េ�ស�សរាំៃរ ៉ េនះខ�ន្របណអ�ក នឹងចាប់េផ�ីមរងសមធែដរ ស្រមកទម�ន់បន្របមណ៨ គីឡ្រកាម នឹងអាចជួយបន�យសមធឈាម ូ
�
ុ
�
ួ
ូ
ុ
និងជួយព្រងឹងសខភពេបះដង របស់អ�កឲ្យកាន់ែត្របេសីរេឡីង។ ងាយនឹងមនការេឡីង សមធឈាមខ�ស់។ ដចេនះអ�កគួរែតព្យោយម
ូ
ូ
�
ូ
ចងាក់េបះដងអ�កនឹងអាចេលាតេលឿនជងមន េហីយសរៃសឈាមរបស់ បនេដាយចេពាះសមធឈាមេលខខាងេលីសី ូ ី
�
ុ
�
ំ
ុសលក ថយបន្របមណ
�
�
ុ
ទទួលទានអាហារែដលមនផកសារធតចិ�ឹ មេនះឲ្យបន្រគប់្រគន់។
�
ុ
អ�កក៏ចាប់េផ�ីមចេង��ត។ េនេពលែដលអ�កធញថប់តប់្របមល់ អ�ក្របែហល ៨.៥ មីលីែម៉្រតបរ ៉ត និងចំេពាះសមធឈាមេលខខាងេ្រកាមថយបន ុ
�
៉
៉
ជតិមេញស្យម ភគេ្រចីនមនេន ក�ងបែន�, អាហារផលិតពីទឹកេដាះ,
ូ
ជអាចចាប់េផ�ីមទមប់មួយចំនួនដចជ ផឹក្រសា ឬ ញំអាហារតាមចិត� ្របមណ ៦.៥ មីលីែម៉្រតបរ ៉ត។ ការ្រសកទម�ន់ អាចជួយឲ្យសរៃសឈាម ូ ុ
�
ុ
សាច់មន់, សាច់ និងពួកអង�រស្រម�ប ្រស�វសាឡីែដលមិនមនការែកៃច�។
ុ
ែដលភគេ្រចីនជ្របេភទអាហារែដលមិនល�ចំេពាះសខភព េហីយទមប ់ េធី �ការបន្របេសីរជងមន កងដំេណ ី រការ រ ី ក-រួម និងជួយឲ្យសរៃសែវ ៉ នខាង
�
ុ
�
ុ
�
ទាំងេនះ នឹងប៉ះពាល់ដល់សមធឈាម។ ការសិក្សោជេ្រចីនបនបងាញ េឆ�ងៃនេបះដងេធ�ីការបមឈាមបនងាយ្រស�លជងមន។ អ�កែដលមិនសវទទួលទានអាហារែដលមនជតិកាល់ស្យមែតង្របឈម
�
ូ
ូ
ុ
ូ
៤. បែន�ម��រែដលសម���រ�រ�តិប៉ូ�ស���ម ូ
ថ វ ិ ធី ២ យងែដលអ�កគួរសាកល្បងេនេពលែដលមនអារម�ណតាន ៩. ���ច់�រ� នឹងការេឡីងសមធឈាម។ េបីសិនជមិនមនការសិក្សោប�ក់ថ សារ
៍
៉
�
�
ុ
ូ
ប៉តាស្យម គឺសារធតៃរ ៉ដ៏សំខាន់មួយស្រមប់រាងកាយ។ វាជួយទប់ទល់
ូ
�
�
តឹង ឬ េ�ស�ស េហី យវានឹងជួយបនបសមធឈាមេទៀតផង៖ រាល់េពលែដលដកដេង�ីមបឺតែផ្សង ែផ�េឈីអម្បរេប៊ីរ ី មនមិន្រតឹមែតមនឱជរសេទ ែថមទាំងមន្របេយជន៍ ធតកាល់ស្យមអាចជួយបន�យសមធឈាមក៏ពិតែមន ប៉ែន�អាហារែដល
�
ុ
ុ
ូ
ូ
�
ូ
ុ
២. �ត់បន�យ�រទទួល�នៃ�ប (សូដ���ម) នឹងសារធតសដ្យមក�ងរាងកាយ និងជួយស្រម�ល សមធឈាមក�ងសរៃស
ុ
ូ
ុ
�
សាប់ចេ្រមៀង/ត�ន�ី ែដលជួយស្រម�លអារម�ណ ត�ន�ីែបបទន់ភ�ន់ បរ ី ក៏ដចជការបេង�ីនសមធឈាម េ្រចីនេទៀតចំេពាះសខភពពិេសសគឺ េបះដង។ សារជតិ បលីហ�ីណុ ល សម្បរ សារជតិកាល់ស្យម គឺមន្របេយជន៍ខាំងចំេពាះសខភព។
៍
ុ
ុ
៉ូ
�
�
ូ
ូ
ូ
ូ
�
ការសិក្សោជេ្រចីនបនបងាញថ ភគេ្រចីនៃនអ�កជំងឺេលីសឈាម, ជំងឺ ឈាម។
-មនចងាក់្រសាល អាចជួយស្រម�ល ្របព័ន�្របសាទឲ្យស្រមកបន្រស�ល។ ែដរ េលីសពីេនះេទៀត សារធតគីមី ែដលមនក�ងពួកេប៊ីរ ី អាចជួយកាត់បន�យហានិភ័យ ៃនការដាច់សរៃស ស្រមប់មនស្សេពញវ ័ យ គួរែតទទួលអាហារែដលមនផ�កសារ ជតិកាល់
�
ុ
ុ
ុ
ុ
ូ
ូ
ុ
�
ូ
េបះដង និង ប�ដាច់សរៃសឈាមខួរក្បោល គឺែតងពាក់ព័ន�នឹងការញំ អាហារែដលមនផ�កសារធតប៉តាស្យមខ�ស់មនដចជ៖
ុ
ូ
ុ
�
�
ការ្រសាវ្រជវក៏បនបងាញថ វាអាចជវ ិ ធីព្យោបលប� សមធេឡីង ក�ងថំជក់សទ�ែត បំផញសខភព ឈាម, ប�េបះដង និងជំងឺ ទឹកេនមែផ�ម ជមួយគេនះែដរ វាក៏ជួយ ស្យមឲ្យបន ១,០០០ មីលី្រកាម ក�ងមួយៃថ�។ ស្រមប់�ស�ីអាយេលីស
�
�
ុ
�
ុ
ូ
ុ
�
�
ុ
ូ
ុ
៉
ៃ្របេ្រចីន។ េទាះជមិនទាន់មនការប�ក់ច្បោស់ថ ការទទួលទានៃ្រប បែន�ៃបតង, េប៉ងេបះ, ដំឡងបរាំង និងដំឡងជ� ។
�
ូ
ូ
ខ�ស់បនែដរ។ សរៃសឈាម។ េបីេទាះជមិនទាន់ការប�ក់ច្បោស់ ស្រម�លដល់សមធឈាម, ភពសាំនឹងអាំងស៊យលីន, និងការរលាកេផ្សងៗ។ ៥០ឆំ និងបរសែដលមនអាយេលីសពី៧០ ឆំ គួរបំប៉នេដាយសារជតិ
ុ
�
ុ
ុ
�
ុ
�
�
ូ
ូ
�
ឬសារជតិសដ្យមខ�ស់អាច ប៉ះពាល់ដល់ប�សមធឈាមក៏េដាយេនះ ែផ�េឈី ដចជ៖
�
ូ
ុ
- កាត់បន�យការេធ�ីការ ការេធ�ីការងារេ្រចីនហួសេហត និងការ្របឈមេន លាស់ពីទំនក់ទំនងរវាងការជក់ និងអាការៈសមធ អ�កែដលទទួលទានែផ�េឈីពួកេប៊ីរ ី និងអាហារេផ្សងេទៀតែដលមនផ�ក កាល់ស្យម្របមណ ១,២០០ មីលី្រកាមកងមួយៃថ�។ អាហារែដលសម្បរ ូ
�
�
ុ
ូ
ុ
ក៏្រក�មអ�កជំនញែផ�កេវជ�សា�ស� សំណមពរឲ្យគួរែតមនការកាត់បន�យ ្រតសក់្រស�វ, េចក, េប៊ីរ, ្រក�ច, និងែផ� អា្រពីខត ផលិតផលផលិត
ូ
សានភពការងារែដល េពារេពញេដាយភពតានតឹង គឺែតងែតជមល ឈាម េឡីងខ�ស់យងណក�ី ក៏េយីងអាចដឹងថទាំង សារជតិ បលីហ�ីណល ជ្របចាំ អាចមនឱកាសខ�ស់ េចៀសផតពីេ្រគះ ជតិកាល់ស្យម មនដចជ ្របេភទបែន�ស�ឹក ឬ ៃស�ៃបតង, សែណក, ្រតី
ូ
�
ុ
ូ
ុ
៉
៉ូ
�
ពីទឹកេដាះ ដចជ ទឹកេដាះេគ និង ូ
ូ
ុ
៊ូ
�
ូ
ការជក់បរ ី និងការេឡីងខ�ស់ៃនសមធឈាមសទ�ែតបេង�ីនហានិភ័យៃន ថក់ជំងឺេបះដងបន។ សាឌីន និងេតហ ។ល។
�
៉
យអួរ
ជំងឺ េបះដង។ ដចេនះការផច់បរ ី អាចជួយកាត់បន�យហានិភ័យបន។ ១២. �កល��ង�រ�ំងស�ធិ ឬ ដកដេង�ើមែវងៗ ១៤ ��របំប៉នច��ញ់ពីធម��តិ
�
ូ
ូ
ុ
្រគប់ធ��ជតិ
�
់
១០. �ត់បន�យ�តិែផ�ម និង �បូហុី��តមិនល� សកម�ភពទាំងពីរេនះ អាចចាត់ចលក�ងវ ិ ធីសា�ស�កាត់បន�យភពតាន អាហារបំប៉នផ្សំ និងច្រមញពី ធម�ជតិេផ្សងៗែដលអាចជួយបន�យសមធ
ូ
�
ពពួក សែណក ុ
ុ
ុ
ុ
ការសិក្សោមួយបនបងាញថ �ស�ីែដលផឹកេភសជ�ៈមនជតិែផ�ម និង តឹង ប៉ែន�ក៏មនចំនចពិេសសដាច់េដាយែឡកេផ្សងេទៀត ែដលជគណ ឈាម៖
�
144
