Page 146 - NU Newsletter 2022

ូ
ុ
ុ
ូ
ុ
�
េកាសិកា្រកហមមនផ�កនវ្រប�េតអី ុនពិេសសមួយេហថ េអម៉ក�ប៊ីន មខ ែដល្របេភទវ ី តាមីនេប, ភពមិន្រប្រកតីៃនវ ី តាមីនេប១២ និងវ ី តាមីនអា អាសី ុតបរស និង�ស�ីែដលមនអាយចាប់ពី១៤ ឆំេឡីងេទ ត្រម�វឲ្យមន
ូ
ុ
Anemia ងារពិេសសគឺ ដឹកនំអកសី ុែសន ពីសួត េទ្រគប់ែផ�ក ៃនរាងកាយ និង ក�ងរាងកាយ ក៏ជមលេហតេធ�ីឲ្យ មនប�ខ�ះឈាម្រកហមែដរ។ កតា � សារធត អាសី ុតហ�លីកចំនួន ្របមណ ៤០០មី្រក�្រកាម ក�ងមួយៃថ�។
ុ
�
ុ
ូ
ុ
ុ
ុ
ូ
ូ
ុ
ូ
េផ្សងៗេទៀតដចជ៖
ូ
ចំែណក�ស�ីមនៃផ�េពាះ ឬ កំពងបំេបេដាះកន គួរែត បេង�ីនដល់ ៥០០
ុតពីរាងកាយេទកាន់សួតវ ិញ
�
ូ
ុ
នំ្រតឡប់មកវ ិញនវឧស័នកាបនឌីអកសី
៌
ុ
ដេច�ះវាអាចបេ�ញេទេ្រកបន។ ឈាមេលចេឡីងជពណ្រកហមេដាយ វ ័ យ៖ អាយកាន់ែតចាស់ប�្របឈមកាន់ែតខ�ស់ -៦០០ មី្រក�្រកាម។
ូ
�
�
�
៌
�
សារែតចំនួនេកាសិកាឈាម្រកហមជេ្រចីន ែដលទទួលបនពណពីេអម៉ ូ េភទ៖ �ស�ី្របឈមនឹងប�ខ�ះឈាម្រកហមេ្រចីនជងបរស អាហារែដលសម្បរសារជតិចិ�ឹមជំនួយដល់្រគប់ឈាម្រកហម
ុ
ូ
ឬ ប��ាខ�ះ ក�ប៊ីន។ កតា� ភមិសា�ស�៖ រយៈកម�ស់ៃនតំបន់រស់េន(កម�ស់េធៀបនឹងនីវូ ៉ សម្រទ) មនដចជ៖
ុ
ូ
ូ
ូ
ូ
�
ុ
លក�ណៈរបស់េគលិកាឈាម្រកហម ឧ. កមរមកពីតំបន់រយៈកម�ស់ទាប មនអ្រតា្របឈមនឹងប�ខ�ះឈាម សាច់មន់ និងេថ�ីមេគ, ្រតី, សាច់មន់ទួរគី, សាច់្រកហម ដចជសាច់េគ,
�ម�កហម * រាងដចកនថស ្រកហមេ្រចីនជងកមរមកពីតំបន់ែដលមនរយៈកម�ស់ខ�ស់ អាហារសម្រទ,ស៊ត, ធ��ជតិ, អង�រ (បយ), ្រស�វសាឡី, េម៉្សៅធ��ជតិ
ុ
ុ
ុ
ូ
ូ
ុ
ុ
ុេត d=7
Oatmeal
�
• ទមប់ជក់បរ ី
* ដង់សី
* ក្រមស់ ២ • �ស�ីមនៃផ�េពាះ បែន�៖ បែន�ៃបតង, ៃស�ៃបតង (spinach), ផ�ី, សាឡដ៍, ផខាត់ណេខៀវ,
�

៉
* មនចំនួន ៥លានក�ងមួយមីលីែម៉តគប • អ�កែដលផ�ក ឬ ឆ�ងជំងឺេផ្សងៗដចជ៖ ជំងឺ្រគ�នចាញ, រេបង, HIV និង ដំឡងជ, េល, េម�សេប � ក្រកហម, ទំពាំងបរាំង, េប៉ងេបះ, ្រតលាច,
�
ូ
ូ
�
់
ុ
ុ
ូ
៉
�
�
�
ី
៍
េតអ�កែតងែតមនអាម�ណថេខ្សោយ និងហត់េនឿយែមនេទ? * គនៃណយ៉ ូ ប៉ រាសី ុត េឃក...
ូ
�
ុរ
៊ូ
ូ
៌
ូ
�
�
ុ
�
អ�ក្របែហលជអាចមន េរាគស� Anemia េហីយ។ Anemia េកីត * មនពណ្រកហម េ្រពាះសី ុតប � សផ�កHb (Hemoglobin)។ • ភពមិន្រប្រកតីៃនការផលិតេកាសិកាឈាម្រកហមេដាយអ័រម៉ន អី ៉ូ្រត� សែណក្រគប់្របេភទ និងផលិតផលពីសែណក ដចជ េតហ, និងសែណក
បអុីទីនែដលអ័រម៉នេនះ្រត�វផលិតេដាយ្រកេលៀន។ ចំេពាះអ�កែដលប� ជប៉ន (អិដា),
ុ
៉ូ
�
ូ
េឡីងេនេពល ែដលចំនួនេគលិកាឈាម្រកហមចះទាប។ េបីសិនជចំនួន
ុ
�
�
្រកេលៀន ឬ ្រកេលៀន េខ្សោយ ក៏បណលឲ្យមនប� ខ�ះឈាម្រកហម ែផ�េឈីេ្រកៀម ៖ េល� ី..
េគលិកាឈាម្រកហម របស់អ�កចះទាបេនះ រាងកាយរបស់អ�កនឹង្រត�វ ុ
ុ
ូ
ែដរ។ ែផ�េឈី៖ អាវ ៉ ូកាដ (ែផ�េបីរ), សាយ, ទទឹម, េចក, ្រតែបក, ល�ង, ែផ�េបម...
៊
៉
�
េធ�ីការធ�ន់េដីម្បីអាចប�នអុកសុីែសនេទកែន�ងននក�ងរាងកាយរបស់ ុ
�
ូ
ុ
• េ្រកពីេនះក៏មនកតា និងេ្រគះថក់េផ្សងៗ េទៀតជេ្រចីនែដលអាច ការព្យោបល
�
�
អ�កតាមសរៃសឈាម។
�
ូ
បណលឲ្យមនប�ខ�ះឈាម ្រកហម៖ ការវះកាត់, ស្រមលកន, សខ
ុ
�
�
ភពេថ�ីមមិនល�, ប�ែហ្សន, ប�ខួរឆ�ឹង....ប៉ែន�ភគេ្រចីន ប�ចម្បង
�
�
ុ
ែដលនំឲ្យមនការ ខ�ះឈាម្រកហមេនះ គឺអាហាររូបត�ម�្របចាំៃថ�ជពិេសស
កង�ះជតិែដក។
អ�ីេ�� “េ�សិ��ម�កហម:Red Blood Cells” ?
ជទេទ មនស្ស្រសី មនេគលិកាឈាម្រកហមតិចជងមនស្ស
ុ
ុ
ូ
ូ
េគលិកាឈាម្រកហម គឺជេកាសិកាទេទ ែដលមនក�ងខ�ន
ុ
ួ
្រប�ស េហីយក្រមិតៃន េគលិកាឈាម្រកហមែតង ថយចះេទតាមការ ការព្យោបលប�ខ�ះឈាម្រកហម គឺអា្រស័យេទេលីសានភព
�
�
ុ
ុ
មនស្ស។ ការផលិតេគលិកាឈាម្រកហម្រត�វបន ្រគប់្រគងេដាយេអរ ី
េកីនេឡីងៃនអាយ។ របស់រាងកាយបគ�ល។ ដំណក់កាលក្រមិត្រសាល កង�ះឈាម្រកហម
ុ
ុ
្រត�ប៉េយ៉ទីន ែដលជអ័រម៉នផលិតេដាយ ត្រមងេនម។ រាងកាយរបស់
ូ
ូ
ចំនួនេកាសិកាឈាម្រកហម ែដលស�ិតក�ងលក�ណធម�តាគួរែត៖ េដាយសារែតញំអាហារែដលសារជតិច�� ឹមមិន្រគប់្រគន់ ដចជ ជតិ
ូ
�
ុ
មនស្សេយីងផលិតេគលិកា ឈាម្រកហមរាប់លានក�ងមួយៃថ� ។ េគលិកា ុ ុ
ុ
ុ
�
បរស៖ ចេនះពី ៤.៧ េទ ៦.១ លានេកាសិកាក�ងមី្រក�លី្រត (cells/mcL) ែដក, វ ី តាមីនេប១២ និងអាសី ុតហ�លីក េនះ អាចេ្របីអាហារបំប៉នេដីម្បី
ឈាម្រកហម្រត�វបនផលិតក�ងខួរឆ�ឹង វាចាប់េផ�ីមកំេណ ី តេនក�ងខួរឆ�ឹង ុ ូ
ុ
ុ
�
ុ
ុ
�
រយៈេពល្របែហល ៧ ៃថ� បនប់មកវាក៏េពញវ ័ យនឹង្រត�វបនបេ�ញេទ �សី �៖ ចេនះពី ៤.២ េទ ៥.៤ លានេកាសិកាក�ងមី្រក�លី្រត (cells/mcL) បំេពញបែន�មបន។ ក�ងករណ ី ខ�ះេទៀត ្របែហលចាក់វ ី តាមីនេប១២
�
ូ
ុ
ុ
�ស�ី និងមនស្សែដលមនជំងឺរាំៃរ ៉ដចជ មហារ ី ក អាចមនហានិភ័យខ�ស់ ប��លក�ងខ�នក�ងករណ ី ែដលក្រមិតឈាម្រកហម ឬ េអម៉ហ�ប៊ីនចុះទាប
ូ
៉
�
ក�ងចរន�ឈាម។ េកាសិកាឈាម្រកហម អាចផស់ប�ររាងបនយងងាយ ូ ុ ួ ុ ូ �
ូ
ុ
�
ុ
៍
�
្របឈមនឹងប� ខ�ះឈាម្រកហម។ របយការណរបស់អង�ការសខភព ខាំងេនះ ្របែហលជ្រត�វការព្យោបលេដាយចាក់បែន�មឈាម ឬ ចាក់ថំ �
ុ
្រស�ល េទតាមសរៃសឈាមេផ្សងៗេនក�ងរាងកាយ ែដលវាខសពីេកាសិកា
ុ
ុ
�

ពិភពេលាកបងាញថ ប�ខ�ះឈាម្រកហម គឺជប�សខភពសាធរណៈ ជទេទ មនស្ស្រសីែតង្របឈមមខនឹងកង�ះជតិែដកេ្រចីនជង ជំនួយ្រគប់ឈម្រកហម។
�
�
ុ
ូ
ុ
ុ
េផ្សងេទៀត វាេធ�ីដំេណ ី រការតាម សរៃសឈាមក�ងខ�នរយៈ១២០ ៃថ�។ ចង
ួ
ុ
ុ
ុ
� នងបរសនឹង្របឈមនឹង ប�ខ�ះឈាម
៉
េ្រកាយ េកាសិកាទាំងេនះនឹង្រត�វ េទកាន់េថ�ីម ែដលជកែន�ងបំែបកពួក ធ�ន់ធ�រមួយរបស់ពិភពេលាកេហីយភគេ្រចីនប៉ះពាល់ដល់កមរ និង�ស�ី បរសេទាះយងណក៏េដាយ �សី ិ ុ �
ូ
ូ
ូ
�
មនៃផ�េពាះ។ អង�ការសខភពពិភពេលាកបនបន់ ្របមណថេនទទាំង ្រកហមដចគ េបីសិនជ ជតិែដកក�ងរាងកាយមិន្រគប់្រគន់។ េហតដច
ុ
ុ
៉
ុ
វា និង េធ�ីវដ�ជីវ ិ តបំែណកសារធតវាេដីម្បីអាចេ្របី្របស់េឡីង វ ិ ញម�ង ុ
�
ុ
ុ
ុ
េទៀតបន។ ពិភពេលាក ៤២%ៃនកមរអាយ៥ឆំ និង ៤០% ៃន�សី �មនៃផ�េពាះ គឺ េនះ អ�កជំនញេវជ�សា�ស� បនែណនំពីក្រមិតជតិែដកស្រមប់មនស្ស
ជួបប� ខ�ះឈាម្រកហមេនះ។ េពញវ ័ យ ចាប់ពីអាយ ១៩ ឆំ ដល់ ៥០ឆំ គួរទទួលទានេដីម្បី្រគប់្រគង
�
�
ុ
�
េរាគស�ៃនប�ខ�ះឈាម្រកហម៖ ជតិែដកក�ងរាងកាយ្របចាំៃថ�៖
�
�
ុ
*រាងកាយចះេខ្សោយ *បរស ៨ មីលី្រកាម
ុ
ុ
*ឆប់េនឿយហត់ *�ស�ី ១៨ មីលី្រកាម
*វ ិ លមុខ *�ស�ីមនគភ៌ ២៧ មីលី្រកាម
ុ
*ដកដេង�ីមថប់ៗ *�ស�ីកំពងបំេបកនេដាយទឹកេដាះ ៩ មីលី្រកាម
ូ
*េស�កសាំង... េ្រកពីជតិែដក ក៏េនមនសារធតបំប៉នេផ្សងៗេទៀត េដីម្បីបងារប�
�
�
�
ុ
�
ូ
ូ
ុ
មលេហតែដល បង�រឲ្យមនប�ខ�ះឈាម្រកហមេនះ មនដចជកង�ះ ខ�ះឈាម្រកហម ែដរ ដចជ៖ អាសី ុតហ�លីក និង វ ី តាមីន េប១២។ ចំេពាះ
ូ
ូ
អាហាររូបត�ម�, ខ�ះជតិែដក, កង�ះ ឬភពមិន ្រប្រកតីៃនអាសី ុត ហ�លីក
ូ
141