Page 77 - NU Newsletter 2022

ួ
ី
ុ
ំ
័
�
�
័
ើ
ិ
សម៉ូមានការប្រ�ុងប្រ�យតួនជាម៉ូួយនឹងកម៉ូវ�ផែ�លីទាម៉ូទារឱ្យលោ�ក ប្រ�យតួនជាម៉ូួយនឹងការផែកិង�និតាម៉ូ រយៈអីផែម៉ូលីលោ��ម៉ូ�បលី�យកលោលីខសមាាតួ ់
ី
�
េ
ួ
់
ី
�
�
ិ
អនក�ញ្ចូលីលោលីខទ�រសពលោ��ម៉ូ�បីទទលីស្នារ SMSវាម៉ូនមានជាលោរឿង�ផែម៉ូិកលោទ រ�សអនកលោប្រ��ប្របាស់ផែ�លីពួកលោគឱ្យលោ�ះ�ះថា TodayZoo។
ិ
ុ
ផែ�លីប្រកម៉ូជនខលីខ��បាន�លោងេ�តួកម៉ូើវ�ផែកិងកាាយលោ��ម៉ូ�បលី�ទាញយក ប្រកម៉ូហុនបាន�ងាា�ញថា ជនខលីខ��បាន�លោងេ�តួកម៉ូើវ�លោម៉ូលោរាគលោនះលោដ្ឋាយ
ុ
ី
ិ
ុ
ី
ិ
ី
ួ
�
ិ
់
�
ិ
ូ
ី
ី
ុ
ុ
ុ
�
េ
ើ
ី
ិ
ិ
់
ិ
់
ទនន័យ រ�សអនកលោប្រ�ប្របាស់ �ូផែនរកាលីពីលោពលីថៗលោនះប្រកម៉ូហុនអ�វឌ្�ឍន ៍ លោប្រ�ក��ពី កម៉ូើវ�លោម៉ូលោរាគចាស ឬកម៉ូើវ�លោម៉ូលោរាគផែ�លីប្រតួវបានដ្ឋាក�ញ្ចូលី
�
ន
ិ
កម៉ូើវ�ការពារលោម៉ូលោរាគ Avast បានរកលោ�ញថា ប្រកម៉ូជនខលីខ��បាន លោ��ម៉ូ�បលីក់លោ�កន�ងទ��សារងងឹតួ (phishing kit) លោដ្ឋាយស្នារផែតួមាន ក��
ិ
ី
ី
�
ី
ុ
�លោងេ�តួកម៉ូើវ�ផែកិងកាា�យជាលោប្រ�ន ផែ�លីមានម៉ូខងារលោ��ងៗ�ា�មាន���ជា ម៉ូួយ�ំនួនធ្នាា��់ប្រតួូវបានលោប្រ��ពម៉ូុន �ូផែនរ��េ���បននក��ទាំងលោនាះ គឺម៉ូិនមាន
�
�
ុ
ី
ុ
ី
ិ
custom keyboards, QR code scanners, spam call blockers, �ំលោណ្ណ�រការលោនាះលោទ។
ិ
ី
ុ
�
ិ
photo editor, camera filter នងកម៉ូើវ� games លោ��ម៉ូ�បលោបាកប្របាស់ លោ�កន�ងអីផែម៉ូលីទាំងលោនាះ ជនខលីខ��បានលោ�ើ�ការលោបាក�លោ�ោតួជនរងលោប្រ�ះ
ី
ិ
ុ
�
�
ជនរងលោប្រ�ះឱ្យ�ញ្ចូលីលោលីខទ�រសពលោ��ម៉ូ�បីទទលីស្នារព�រលោទសផែ�លីមាន ឱ្យ��លោ�លោលី�តួណ្ណភាា�់ លោ��ម៉ូ�បលោ�ក លោគហទព័រផែកិង�និផែ�លី មានការរ�នា
ំ
�
ី
េ
�
�
ំ
ី
ួ
ី
ំ
ុ
ំ
់
ំ
័
ព
ុ
កដៃប្រម៉ូលោសវាកម៉ូើខស រហតួ�លីលោ� ៤០��ា�រកន�ងម៉ូួយផែខ។ ���លោគហទពរ Microsoft 365 ឬប្រកម៉ូហុនម៉ូួយ�នួនលោទៀតួ។ លោ��ម៉ូ�ប ី
់
ុ
�
ី
ិ
�
�
ំ
�
ិ
�
លោ�លោពលីផែ�លីអនកលោប្រ�ប្របាស់ទាញយកកម៉ូើវ�ទាំងលោនាះ វានងទាញយក សុវតួភាព នាយកដ្ឋាានសម៉ូលោ�ើ�ការលោប្រក�នរឭកជាថើី�លីអនកលោប្រ�ប្របាស់ឱ្យមាន
ឹ
ិ
់
�
ី
ំ
ន
័
់
�
ី
ួ
ទតាង និងលោលីខសមាលី់រ�សទ�រសព (International Mobile Equip- ការប្រ�ុងប្រ�យតួលោ�លោពលីផែ�លី ទទលីបានស្នារ ឬអុផែម៉ូលីផែ�លីទាម៉ូទារឱ្�យ
ា�
�
�
ិ
ំ
េ
់
ំ
ី
ment Identity-IMEI) លោ��ម៉ូ�បកណ្ណតួលោលីខក��តួ�ន់ នងភាស្នារ�ស ់ វាយ�ញ្ចូលីលោលីខសមាាតួ់ លោប្រពាះភាគលោប្រ��នស្នារទាំងលោនាះគឺជាស្នារ លោបាក
ប្រ�លោទស លោ��ម៉ូ�បីងាយប្រសលីកន�ងការលោបាក�លោ�ោតួ។ កនងករណ្ណផែ�លីអនកលោប្រ� � �លោ�ោតួផែតួ�ូលោណ្តាះ លោហយលោ�កអនកគួរផែតួលោ�ើ�ការទំនាកទនងលោ�ប្រកម៉ូហុន
់
ំ
ះ�
ុ
ួ
�
ី
�
�
�
ុ
ុ
ំ
ិ
៌
�
ី
ិ
េ
ប្របាស់ម៉ូនបាន�ញ្ចូលីលោលីខទ�រសព ី ក ម៉ូើវ�លោនះនឹងម៉ូនមាន�លោណ្ណ�រការអើ ី តាម៉ូរយៈទ�រសពលោដ្ឋាយផ្លាាលី់ លោ��ម៉ូ�បីទទលីបានពតួមាន�ផែនិម៉ូ៕
័
ួ
ី
ិ
�
ទាងអស់។
ំ
់
ុ
ុ
ី
រហ�តួម៉ូក�លីលោពលី��េ���បនន ប្រកម៉ូហុនបានរកលោ�ញកម៉ូើវ��នន ១៥១ Stalkerware
ិ
�
ំ
ួ
ផែ�លីបាន�លោងេ�តួលោ�ងសប្រមា�លោ�ើ�ការ លោបាកប្របាស់ប្រ�លោ�ទលោនះ ផែ�លីពួកលោគ
់
�
�
ឱ្យលោ�ះ�ះថា UltimaSMS លោហយប្រតួវបានទាញយក�ននប្រ�មាណ្ណ ១០,៥
ួ
�
ូ
ំ
�ន�ង ព Google Play Store ផែ�លីភាគលោប្រ��នលោក�តួមានលោ�ងលោ�កន�ង
�
ី
ា�
ប្រ�លោទសម៉ូជ�ឈិម៉ូ��ពាា� មាន���ជា លោអហ���ី� អារា�ុស្នាអ�ឌ្តួ និងបាគស្នាា�ន។
ី
ី
ិ
�
ា�
ិ
សប្រមា�់សហរ�ឋអាលោម៉ូរ� និង���ញវិញកមានអកទាញយកកម៉ូើវ�ី លោនះ
ិ
ូ�
ន
៏
ួ
លោប្រ��នគរសម៉ូ�ងផែ�រ។
�
ិ
ី
ិ
់
�
កម៉ូើវ�ប្រ�លោ�ទលោនះម៉ូនមានការ�ូះពាលីខាាងលោ�កនងប្រ�លោទសកម៉ូព�ជា លោដ្ឋាយស្នារ
ំ
ុ
់
ផែតួប្រកម៉ូហុន�ីលីលោសវាកម៉ូើ ទ�រសព ម៉ូនទាម៉ូទារឱ្�យ�ងដៃថលោសវាកម៉ូើកន�ងការ
ុ
់
ិ
ី
ិ
ុ
ួ
័
ន
ទទលីស្នារពីលោប្រ�ប្រ�លោទស �ូផែនរលោ�កអនកគួរផែតួមានការប្រ�ុងប្រ�យតួកន�ង
ន
ី
់
ន
ំ
�
់
់
ករណ្ណផែ�លីលោ�កអកអា� ប្រ��លោ�ើស្នារ ឬ លោតួប្រតួ��លោ�វិញលោដ្ឋាយដៃ��ន�យ ទ ិនន័យឯកជនភាពរ�សអនកលោប្រ��ប្របាសខិះអា�ប្រតួូវបានទាញយក
�
េ
់
េ
�
ិ
ួ
ផែ�លីនាំឱ្យខាតួ�ងប្របាកកាស។ ��លោ�នះលោ�កអនកគួរផែតួលោ�ៀសវាង�ញ្ចូលី តាម៉ូរយៈការលី��ញ្ចូលីកម៉ូើវ�ីសប្រមា�់ តាម៉ូដ្ឋាន ឬជនខលីខ��អា�លី�
់
�
ិ
ួ
់
ិ
ី
�
លោលីខទ�រសពលោ�កនងកម៉ូើវ�ណ្តាផែ�លីម៉ូនមានប្រ��ព��បាស�ស់៕ ��លីលោ�ក�ងទ�រសពអនកលោប្រ��ប្របាស់តាម៉ូរយៈភាព�លោនាាះប្រ�លោហាងម៉ូួយ�នួន
ំ
ន
ី
�
ិ
ី
ិ
ួ
ន
ផែ�លីមានលោ�កនងកម៉ូើវ�ទាំងលោនាះ។ ទនន័យផែ�លីពួកលោគអា�លី�ទាញយក
ិ
�
ី
Phishing Kit : Today Zoo លោនាះមាន���ជា �ញ្ចូលោលីខ ទ�រសពកន�ងការលោ�លោ�ញ ស្នាររ��ភាព ទននន័យ
ី
ី
ី
ិ
័
ំ
ំ
កន�ងការលោប្រ�ប្របាស់លោគហទពរ និងទីតាងរ�ស់អក លោប្រ�ប្របាស់ជាលោ��ម៉ូ។
�
�
ន
�
ី
កម៉ូើវ�ភាគលោប្រ��នផែ�លីបាន�លោងេ�តួលោ�ងសប្រមា�់តាម៉ូដ្ឋានកមារ អា�ចាតួ ់
ិ
ុ
ុ
ិ
ិ
ី
ី
ទកថាជាកម៉ូើវ� 'stalkerware' លោដ្ឋាយ ស្នារផែតួកម៉ូើវ�ទាំងលោនះអា�តាម៉ូ
់
�
ី
ំ
ុ
ដ្ឋានអនកលោប្រ��ប្របាសលោដ្ឋាយព�ឹងខិ�ន។កម៉ូវ�លោនះអា�ឱ្យអនកប្រគ�ប្រគង�ឹងអព ី
ំ
ិ
់
ើ
ំ
�
់
ិ
ទតាំងអនកលោប្រ�ប្របាស់ នងអា�តាម៉ូដ្ឋានការទំនាកទនងលោ��ងៗ លោ�កន�ង
ី
�
ុ
ឹ
ី
ិ
ទ�រសព។ ប្រកម៉ូអនកប្រស្នាវប្រជាវមានការប្រពួយ បារម៉ូភជាម៉ូួយនង កម៉ូើវ�ីតាម៉ូ
ិ
ុ
ិ
ុ
ដ្ឋាន លោដ្ឋាយស្នារផែតួប្រកម៉ូហន�លោងេ�តួកម៉ូើវ�ទាំងលោនះ ភាគលោប្រ��នម៉ូនមានការ
ុ
ី
ន
�
ប្រ�ុងប្រ�យតួកនងការការពារទិនន័យរ�សអនកលោប្រ�ប្របាស់។ ជាឧទាហរណ្ណ ៍
ន
់
�
័
ី
កាលីពឆាំា ២០១៨ កម៉ូើវ� Family Orbit បានលោ�ើ�ឱ្យផែ�កធ្នាា�យរ��ភាព
ិ
ី
�
�
ំ
ើ
ំ
ួ
ុ
់
រ�សកមារ�ននប្រ�មាណ្ណ ២៨១ Gigabytes លោដ្ឋាយស្នារផែតួការលោ�ស
ន
ប្រ�ផែហសកន�ងការប្រគ�ប្រគងប្រ�ពន�ី�កទននយ (cloud storage servers)។
័
ិ
័
ធ
់
ុ
ុ
ប្រកម៉ូហុន Microsoft បានប្រ�កាសឱ្�យអនកលោប្រ�ប្របាស់មានការប្រ�ុង
�
72