Page 81 - NU Newsletter 2022

បេទសឥណ
្របវត�ិសា�ស�របស់្រ
្របវត�ិសា�ស�របស់្របេទសឥណេនសុី JAVA
េនសុី
�
�
JAVA
ូ
ូ
�
�
្របសាទ Borobudur របស់្របេទសជ (ឥណេនសី ុ) មនលំនំ និងរចនបថ្រសេដៀងនឹង្របសាទននរបស់ែខ�រេយីងែដរ។
ូ

�
ហូឡង់បនចាប់េផ�ីមេធ�ីអាណនិគមេលី្របេទសឥណេនសុីេនេដីម រាជណច្រកឥណ និង្របេទសចិន្រត�វបនបេង�ីតេឡីងជេ្រចីនសតវត្សមន
�
ុ
ូ
សតវត្សទី ១៧ េហីយេកាះជេ្រចីន្រត�វបនកាន់កាប់ េដាយ្របេទសជប៉នពីឆ� ំ គ.ស.មកេហីយ។ ចាប់តាំងពីេពលេនះមក ពាណ ិ ជ�សា�ស�គឺជមលដាន
ូ
ុ
�
�
�
�
១៩៤២ ដល់ឆំ ១៩៤៥ ។ ្របេទសឥណេណសី ុបន្របកាសឯករាជ្យរបស់ ្របវត�ិសា�ស�របស់្របេទសឥណេនសី ុ។ ចាប់ពីសតវត្សទី្របំពីរៃនគ.ស. មក
ូ
ូ
ខ�នបនប់ពីជប៉នលះបង់ សិទ�ិកាន់កាប់េលីេកាះទាំងេនះ ប៉ែន�វាទាមទារអស់ កងទ័ពេជីងទឹកដ៏មនអំណចៃនរាជណច្រក Srivijaya បនរ ី កចេ្រមីនែដល
�
ុ
ុ
ួ
រយៈេពល ៤ឆំ មនេពលែដលហឡង់យល់្រពមេបះបង់ អាណនិគមរបស់ ជលទ�ផលៃនការេធ�ីពាណ ិ ជ�កម� និងជឥទ�ិពលៃនសាសនហិណ និង្រពះពទ�
�
ុ
�
ូ
ុ
ូ
�
ខ�ន។ សំណល់ហ�សុីលៃន Homo erectus ែដល្រត�វបនេគសាល់ថជ សាសនផងែដរ។ េនចេនះសតវត្សទី ៨ និងទី ១០ ៃនគ.ស. កសិកម�របស់
�
ួ
ូ
�
ុ
ុ
ុ
�
"Java Man" បងាញថ្របជំេកាះឥណេនសី ុមនមនស្សរស់េនតាំងពី ២លាន រាជវង្ស Sailendra ែដលកាន់្រពះពទ�សាសន និងរាជវង្ស Mataram ែដល
ូ
េទ ៥០០,០០០ ឆំមន។ ្របជជន Austronesian បនមកដល់្របេទស កាន់សាសន មការរ ី កចេ្រមីន និងដួលរលំេទវ ិ ញេនេលីទឹកដីេកាះ Java
ុ
�
ុ
ូ
ូ
ុ
�
�
ឥណ� េនសី ុ្របែហលឆំ ២០០០ មនគ.ស. េហីយបនបងាំងជនជតិេដីម េដាយបន្សល់ទកនវវ ិ មនសាសនធំៗដចជ Borobudur និង Prambanan។
ូ
�
�
Melanesian េទកាន់តំបន់ឆយមួយនភគខាងេកីតៃន្របេទស េនេពល រាជណច្រក Majapahit ្រត�វបនបេង�ីតេឡីងេនភគខាងេកីតៃនេកាះជេន
ុ
�
ព្រងីក្រក�មរបស់ពួកេគ។ េដាយសានភពកសិកម�ល�្របេសីរ និងភពមន ចងសតវត្សទី ១៣ ។ េនេ្រកាមការ្រគប់្រគងរបស់េមដឹកនំ Gajah Mada,
ូ
ជំនញក�ងការដាំដះ្រស�វបនយងល�េទីបេធ�ីឲ្យភមិនីមួយៗ ទី្របជំជន និង ឥទ�ិពលរបស់គត់្រត�វបនលាតសន�ឹងទទាំង្របេទសឥណេនសី ុ។ ក�ងរយៈ
�
៉
ូ
ុ
ុ
ុ
ូ
ុ
អាណច្រកតចៗរបស់្របេទសមនការរ ី កចំេរ ី នេនសតវត្សទីមួយៃនគ.ស។ េពលែបបេនះ ជេរឿយៗក�ង្របវត�ិសា�ស� ឥណេនសី ុ្រត�វបន េគេហថ
�
ូ
ុ
ូ
ុ
�
យទ�សា�ស� ផ�វសម្រទរបស់ ឥណេនសី មនតួនទីជំរុញ ពាពាណ ិ ជ�កម�រវាង "យគ មស" ។
ុ
ុ
ុ
ូ
ូ
ែដនេកាះ និង អន�រជតិ។ ឧទាហរណ ទំនក់ទំនងពាណ ិ ជ�កម�ជមួយនឹង
៍
76